Конкурс «Спадчына ў дзеянні»: агляд рэалізаваных праектаў
Конкурс «Спадчына ў дзеянні» напачатку 2019 года ініцыявала ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС». Упершыню сябры прафесійнай супольнасці - рэстаўратары, архітэктары, гісторыкі, культурныя менеджары і аўтары, самі давалі ацэнку працы калегаў. Журы атрымала амаль 100 працаў з больш як 30 гарадоў і населеных пунктаў.
ПЕРАМОЖЦЫ:
Намінацыя 1. Лепшы культурны праект накіраваны на захаванне і выкарыстанне гісторыка-культурнай спадчыны.
Brest Stories Guide, Брэст. Дакументальныя аудыёспектаклі ў прасторы горада на тэму жыцця і знішчэння брэсцкай габрэйскай супольнасці ў 1941-1942 гг..
Праект быў створаны ў 2016 г. калектывам тэатра «Крылы халопа».
«Ужо 18 год тэатр працуе з мэтай даваць голас тым, каго не чуваць, тым хто прыгнечаны. BSG - гэта праект пра людзей, якія ўжо не змогуць нічога сказаць ад свайго імя. Аб супольнасці, адбіткаў якой амаль не засталося ў Брэсце. Але гэта нашая спадчына. Гэта гісторыі і людзі пра якіх важна памятаць і ведаць нам. Тут і зараз», - Аксана Гайко, дырэктар тэатра «Крылы халопа».
Намінацыя 2. Лепшая творчая праца накіраваная на пераасэнсаванне гісторыка-культурнай спадчыны.
Пераможцы Міхал Анемпадыстаў, Алена Дашкевіч, альбом-даследаванне «Колер Беларусі», Мінск: Логвінаў, 2017.
“Калі альбом ствараўся - гэта была звычайная праца мастака. Праца, якая апынулася культурнай з’явай, - кажа Алена Дашкевіч, пра альбом і даследванне “Колер Беларусі”.
Ідэя нарадзілася ў 2009 годзе падчас лекцый, якія аўтар альбома Міхал Анемпадыстаў, чытаў у Лятучым Універсітэце. “Усё пачыналася з аднаго колера - чырвоны. Смволіка чырвонага адна з асноўных у беларускай культуры. Мэтай альбома стала высветліць, якія колеры былі больш любімымі і шанаванымі, знайсці іх сэнс і раскрыць семантыку. Даследаваць каляровыя асацыяцыі з культурнымі сімваламі”. Першае выданне “Колеру Беларусі” пабачыла свет у 2017 годзе, усяго 300 асобнікаў. А другое ў 2018 годзе, і ўжо 2 000.
Намінацыя 3. Лепшая рэалізаваная альбо ў працэсе рэалізацыі рэстаўрацыя/рэвіталізацыя/кансервацыя/рэадаптацыя архітэктурнай спадчыны.
Пераможца Упраўленне капітальнага будаўніцтва Мінгарвыканкама, праект Рэстаўрацыя сядзібнага дома на тэрыторыі Лошыцкага сядзібна-паркавага комплекса ў Мінску.
У праектным рашэнні была прадугледжаная рэстаўрацыя ўсіх захаваных элементаў, абнаўленне роспісаў і дэкора драўлянай часткі будынка, а таксама рэстаўрацыя цаглянай часткі. Згубленыя дэталі аднаўляліся па захаваным аўтэнтычным фрагментам. «Вялікі дзякуй рэстаўратарам. Яны ўкладаюць душу ў сваю працу, якая пасля застаецца ўсім нам. Мы захоўваем помнікі для нашых дзяцей і для нашай будучыні», - Ігар Жмінько, начальнік выканаўчага аддзела УКБ Мінгарвыканкама.
Намінацыя 4. Лепшая «папяровая» канцэпцыя рэстаўрацыі/рэвіталізацыі/кансервацыі/рэадаптацыі архітэктурнай спадчыны.
Пераможца Уладзімір Ракіцкі, праект аднаўлення сядзібна-паркавага комплекса ў вёсцы Каштанаўка, Пружанскі раён, Брэсцкая вобл.. Зараз сядзіба належыць прыватнаму гаспадару. Міністэрства культуры пакуль не дае дазвол даследаваць такія аб’екты без дазволу ўладара.
«Гэта мой заклік брацца за закінутыя аб’екты, даследваць і вымяраць іх. Калі вывучаеш такі аб’ект, ёсць становіцца часткай цябе і праявіцца ў новых вобразах», - сказаў Уладзімір Ракіцкі.
Намінацыя 5. Лепшая інтэр’ерная рэстаўрацыяі і рэвіталізацыя буйных твораў мастацтва.
Пераможцы Ігар Шыкулаў, Аліна Цыганава, Нясвіжскі дзяржаўны каледж ім. Якуба Коласа, Нясвіж, Мінская вобл.. Праект афармлення творчай майстэрні Нясвіжскага дзяржаўнага каледжа ў корпусе былога манастыра бенедыктынак.
Для каго і чаму адбыўся конкурс «Спадчына ў дзеянні»?
3 цытаты ад Сцяпана Стурэйка, старшыні праўлення ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС»
- «Мы хацелі паказаць, што Беларусі ёсць чым ганарыцца ў працы з культурна-гістарычнай спадчынай. Ёсць цудоўныя прыклады асэнсавання, абнаўлення, рэстаўрацыі. Гэта праекты міжнароднага ўзроўня. Мы вельмі рэдка хвалім адзін аднаго і кажам пра дасягненні. Гэта няправільна. Добрых прыкладаў працы са спадчынай у стужках навінаў павінна быць больш».
- «Каб паказаць, што наша прафесійная супольнасць здольная сама ацэньваць і выяўляць лепшыя праекты. У журы конкурса працавалі 36 прафесіяналаў».
- «Мы атрымалі 98 заявак. Хоць удзельнікі ведалі, што не атрымаюць матэрыяльных бонусаў, мільён даляраў ці аўтамабіль. Мы абяцалі ім толькі магчымасць прадставіць вынікі сваёй дзейнасці. ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС» у найбліжэйшы час арганізуе мерапрыемства на якіх пераможцы змогуць прадставіць свае праекты шырокай грамадскасці і СМІ».
Што яшчэ атрымаюць пераможцы конкурса?
Лаўрэаты атрымалі дызайнерскія прызы. Выраб, якія сімвалізуе асноўны прынцып рэстаўрацыі:
захаванне аўтэнтычнай асновы - цэгла,
З сучаснымі тэхналогіямі, - стужка з золата з гравіроўкай,
У музейнай вітрыне - рамцы.
«Гэты прыз як Оскар, з часам атрымае сваё імя і кожны яго ўладальнік будзе ім так жа ганарыцца», - сказаў Аляксандр Зіменка, Белгазпромбанк, вядучы цырымоніі ўзнагароджання пераможцаў конкурса «Спадчына ў дзеянні».
Таксама ад партнёраў конкурса, пераможцы намінацый у рэстаўрацыі (3,4,5) атрымаюць магчымасць прадставіць свой праект на міжнародных выставах у Маскве і Вільні.
Артыкулы аб праектах-пераможцах надрукуе часопіс «Архітэктура і будаўніцтва», інфармацыйны партнёр конкурса.
Адбудзецца адмысловая прэзентацыя праектаў-пераможцаў для журналістаў і прадстаўнікоў СМІ ў межах прэс-тура па мясцінам з лепшымі прыкладамі рэстаўрацыі. Рэгістрацыя на прэс-тур хутка будзе адчынена на сайце belarus.icomos.by.
Узнагароджанне пераможцаў у Мінску адбылося 18 красавіка ў Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных мясцінаў. У цырымоніі ўдзельнічалі больш за 100 чалавек. Конкурс такога маштабу і з такой колькасцю праектаў у працы са спадчынай, адбыўся ў Беларусі ўпершыню.