Конкурс «Спадчына ў дзеянні»: агляд рэалізаваных праектаў

Конкурс «Спадчына ў дзеянні» напачатку 2019 года ініцыявала ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС». Упершыню сябры прафесійнай супольнасці - рэстаўратары, архітэктары, гісторыкі, культурныя менеджары і аўтары, самі давалі ацэнку працы калегаў. Журы атрымала амаль 100 працаў з больш як 30 гарадоў і населеных пунктаў. 


ПЕРАМОЖЦЫ: 

Намінацыя 1. Лепшы культурны праект накіраваны на захаванне і выкарыстанне гісторыка-культурнай спадчыны. 

Brest Stories Guide, Брэст. Дакументальныя аудыёспектаклі ў прасторы горада на тэму жыцця і знішчэння брэсцкай габрэйскай супольнасці ў 1941-1942 гг..

Праект быў створаны ў 2016 г. калектывам тэатра «Крылы халопа».



Намінацыя 2. Лепшая творчая праца накіраваная на пераасэнсаванне гісторыка-культурнай спадчыны. 

Пераможцы Міхал Анемпадыстаў, Алена Дашкевіч, альбом-даследаванне «Колер Беларусі», Мінск: Логвінаў, 2017. 

“Калі альбом ствараўся - гэта была звычайная праца мастака. Праца, якая апынулася культурнай з’явай, - кажа Алена Дашкевіч, пра альбом і даследванне “Колер Беларусі”.

Ідэя нарадзілася ў 2009 годзе падчас лекцый, якія аўтар альбома Міхал Анемпадыстаў, чытаў у Лятучым Універсітэце. “Усё пачыналася з аднаго колера - чырвоны. Смволіка чырвонага адна з асноўных у беларускай культуры. Мэтай альбома стала высветліць, якія колеры былі больш любімымі і шанаванымі, знайсці іх сэнс і раскрыць семантыку. Даследаваць каляровыя асацыяцыі з культурнымі сімваламі”. Першае выданне “Колеру Беларусі” пабачыла свет у 2017 годзе, усяго 300 асобнікаў. А другое ў 2018 годзе, і ўжо 2 000. 


Намінацыя 3. Лепшая рэалізаваная альбо ў працэсе рэалізацыі рэстаўрацыя/рэвіталізацыя/кансервацыя/рэадаптацыя архітэктурнай спадчыны. 

Пераможца Упраўленне капітальнага будаўніцтва Мінгарвыканкама, праект Рэстаўрацыя сядзібнага дома на тэрыторыі Лошыцкага сядзібна-паркавага комплекса ў Мінску. 

У праектным рашэнні была прадугледжаная рэстаўрацыя ўсіх захаваных элементаў, абнаўленне роспісаў і дэкора драўлянай часткі будынка, а таксама рэстаўрацыя цаглянай часткі. Згубленыя дэталі аднаўляліся па захаваным аўтэнтычным фрагментам. «Вялікі дзякуй рэстаўратарам. Яны ўкладаюць душу ў сваю працу, якая пасля застаецца ўсім нам. Мы захоўваем помнікі для нашых дзяцей і для нашай будучыні», - Ігар Жмінько, начальнік выканаўчага аддзела УКБ Мінгарвыканкама. 

Намінацыя 4. Лепшая «папяровая» канцэпцыя рэстаўрацыі/рэвіталізацыі/кансервацыі/рэадаптацыі архітэктурнай спадчыны. 

Пераможца Уладзімір Ракіцкі, праект аднаўлення сядзібна-паркавага комплекса ў вёсцы Каштанаўка, Пружанскі раён, Брэсцкая вобл.. Зараз сядзіба належыць прыватнаму гаспадару. Міністэрства культуры пакуль не дае дазвол даследаваць такія аб’екты без дазволу ўладара. 



Намінацыя 5. Лепшая інтэр’ерная рэстаўрацыяі і рэвіталізацыя буйных твораў мастацтва.

Пераможцы Ігар Шыкулаў, Аліна Цыганава, Нясвіжскі дзяржаўны каледж ім. Якуба Коласа, Нясвіж, Мінская вобл.. Праект афармлення творчай майстэрні Нясвіжскага дзяржаўнага каледжа ў корпусе былога манастыра бенедыктынак. 

Для каго і чаму адбыўся конкурс «Спадчына ў дзеянні»? 

3 цытаты ад Сцяпана Стурэйка, старшыні праўлення ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС» 

• «Мы хацелі паказаць, што Беларусі ёсць чым ганарыцца ў працы з культурна-гістарычнай спадчынай. Ёсць цудоўныя прыклады асэнсавання, абнаўлення, рэстаўрацыі. Гэта праекты міжнароднага ўзроўня. Мы вельмі рэдка хвалім адзін аднаго і кажам пра дасягненні. Гэта няправільна. Добрых прыкладаў працы са спадчынай у стужках навінаў павінна быць больш». 
• «Каб паказаць, што наша прафесійная супольнасць здольная сама ацэньваць і выяўляць лепшыя праекты. У журы конкурса працавалі 36 прафесіяналаў». 
• «Мы атрымалі 98 заявак. Хоць удзельнікі ведалі, што не атрымаюць матэрыяльных бонусаў, мільён даляраў ці аўтамабіль. Мы абяцалі ім толькі магчымасць прадставіць вынікі сваёй дзейнасці. ГА «Беларускі камітэт ІКАМОС» у найбліжэйшы час арганізуе мерапрыемства на якіх пераможцы змогуць прадставіць свае праекты шырокай грамадскасці і СМІ». 

Што яшчэ атрымаюць пераможцы конкурса? 

Лаўрэаты атрымалі дызайнерскія прызы. Выраб, якія сімвалізуе асноўны прынцып рэстаўрацыі:
захаванне аўтэнтычнай асновы - цэгла, 
З сучаснымі тэхналогіямі, - стужка з золата з гравіроўкай, 
У музейнай вітрыне - рамцы. 


«Гэты прыз як Оскар, з часам атрымае сваё імя і кожны яго ўладальнік будзе ім так жа ганарыцца», - сказаў Аляксандр Зіменка, Белгазпромбанк, вядучы цырымоніі ўзнагароджання пераможцаў конкурса «Спадчына ў дзеянні». 

Таксама ад партнёраў конкурса, пераможцы намінацый у рэстаўрацыі (3,4,5) атрымаюць магчымасць прадставіць свой праект на міжнародных выставах у Маскве і Вільні. 

Артыкулы аб праектах-пераможцах надрукуе часопіс «Архітэктура і будаўніцтва», інфармацыйны партнёр конкурса. 
Адбудзецца адмысловая прэзентацыя праектаў-пераможцаў для журналістаў і прадстаўнікоў СМІ ў межах прэс-тура па мясцінам з лепшымі прыкладамі рэстаўрацыі. Рэгістрацыя на прэс-тур хутка будзе адчынена на сайце belarus.icomos.by. 

Узнагароджанне пераможцаў у Мінску адбылося 18 красавіка ў Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных мясцінаў. У цырымоніі ўдзельнічалі больш за 100 чалавек. Конкурс такога маштабу і з такой колькасцю праектаў у працы са спадчынай, адбыўся ў Беларусі ўпершыню.